Korzenie elfickiego - Naffarin

Naffarin 

O Naffarínos cutá vu navru cangor luttos ca vúna tiéranar, dana maga tíer ce vru encá vún' farta once ya merúta vúna maxt' amámen.

Znaczenie tego zdania najprawdopodobniej przepadło na zawsze, z wyjatkiem słowa vru , które podał sam Tolkien jako przykład słowa w Naffarin. W przeciwieństwie do Animalic i Nevbosh, Naffarin jest indywidualnym dziełem Tolkiena, chociaż część słów została zaczerpnięta z Nevbosh (w nieco zmienionej formie, niektóre z nich przetrwały nawet w jednym z dialektów elfickiego - Quenya).

Następną rzeczą, odróżniającą Naffarin był fakt, iż po raz pierwszy zostały w nim zastosowane słowa zupełnie niezwiązane ze słownictwem istniejących języków, aczkolwiek fonetyka przypominała łacińską czy hiszpańską. Zgodnie ze słowami jego twórcy "Naffarin dawno temu, został bezmyślnie zniszczony".

Łatwo też zauważyć podobieństwo nazwy "Naffarin" do późniejszych nazw dialektów elfickich, chodzi tu o końcówkę "rin" - Sinadarin, Telerin, Nandorin.

Przykłady słów w Naffarin i prawdopodobnych odpowiedników w Quenya, Sindarin i mowie elfów pierwszej ery:

Naffarin	Quenya, Sindarin, Pierwotny język elfów	Polski
amámen	Que. Aman	błogosławione królestwo
ca, ce	Que. Ce, sin. Ci	ty
cangor	Pje. kan, gor	kan – ośmielić się gor – przmoc, siła
cutá	Que. Cua, Cú, Cúma	cua - gołąb cú - łuk cúma - pusty
dana	Sin. Dantah	Elfy, które nie przekroczyły gór w marszu z Cuiviénen
encá	Que. Enta	ten, tamten
farta	Pje. phar	wystarczający
luttos	Que. Lusta Pje. Lut	pusty pływać, unosić się
maxt'	Que. Maxa	delikatny
vru navru	Que. Vru Que. Navru	zawsze na = na/dla = na zawsze
o	Sin. O	z, od
once	Que.Onta	tworzyć
tíer	Que. Tie	droga
Tiéranar (l.mn?)	Que. Tier	drogi
vru	Que. Vru	zawsze
ya	Que. Ya	który

Korzenie elfickiego - Nevbosh

Nevbosh 

 W wolnym tłumaczeniu "Nowy Nonsens" (w odniesieniu do Animalic, jako "starego nonsensu"). Również stworzony wspólnie z kuzynkami, nabrał już bardziej złożonej formy. Używał własnego słownictwa (były to głównie angielskie, francuskie i łacińskie słowa z pozamienianymi literami, zmienionym brzmieniem). Jedyny zachowany fragment tekstu w Nevbosh, to przetłumaczony wiersz, pochodzący z biografii J.R.R Tolkiena, autorstwa Humphrey Carpenter:

"Dar fys ma vel gom co palt 'hoc
pys go iskili far maino woc?
Pro si go fys do roc de
Do cat ym maino bocte
De volt fac soc ma taimful gyróc!"

Angielskie tłumaczenie:

"There was an old man who said

How can I possibly carry my cow?

For if I was to ask it

To get in my pocket

It would make such a fearful row!"

Nevbosh	Pochodzenie	Polski
bocte	Ang. Pocket (przekształcone ang. słowo)	kieszeń
bosh	Ang. Bosh (kolokwialzm wywodzący się z tureckiego)	nonsens
dar	Ang. There (przekształcone ang. słowo)	tam
co	Łac. Qui + ang. Who	kto
cat	Ang. Get (przekształcone ang. słowo)	dostać
de	Ang. It (oznacza podmiot lub obiekt, jak w j.ang)	to
do	Ang. To (przekształcone ang. słowo)	aby, dla, do
fac	Łac. Facio	robić
faclint	Nevb. Fac + Lint	uczyć
far	-	nieść
fys	Łac. Fui Hiszp. Fui	był
go	Łac. Ego Gr. Ego	np. Ja – zaimek osobowy
gom	Łac. Homo Staroang. Guma	człowiek
gyróc	Niem. Geräusch	hałas
hoc	Ang. How (przekształcone ang. słowo)	jak
iski-li	Iski – possible li – końcówka w przysłówku? Ang. ly	prawdopodobnie
lint	- (quenya. Linte - szybcy)	szybko
ma	Odpowiednik angielskich przedimków a, an (przekształcone ang. słowo)	-
maino	Ang. Mine Niem. Mein	mój
nev	Ang. New (przekształcone ang. słowo)	nowy
palt	(pal + t = czas przeszły) Fr. parler	powiedział/ano
pro	Łac. Cognate + ang. for	dla
pys	Fr. bezokol. Pouvoir cz. teraź. Puis imperfect subjunctive - Pusse	móc
roc	Łac. Rogo	pytać
si	Fr. If Hiszp. If Ang. If	jeśli
soc	Ang. Such (przekształcone ang. słowo)	taki
taim	Łac. Timeo	strach
vel	Fr. Vieil, vieux	stary
volt	Ang. Would (przekształcone ang. słowo)	gdyby
woc	Ang. Cow Łac. Vacca Fr. Vache	krowa
ym	Niem. Im	w

Korzenie języka elfickiego - Animalic

W tworzeniu dialektów języka elfickiego Tolkien posiłkował się wiedzą lingwistyczną oraz znajomością wielu języków. Quenya – najbardziej rozwinięty dialekt, czerpie z łacińskiej i fińskiej gramatyki.

Jednymi z pierwszych języków stworzonych przez Tolkiena (lub z jego pomocą) były Animalic, Nevbosh oraz Naffarin (mający duży wpływ na późniejszy dialekt Quenya), które powstały jeszcze, gdy był dzieckiem. W kolejnych notkach opiszę każdy z nich, zaczynając od:

Animalic 

 Język wymyślony przez Marię i Marjorie Incledon, kuzynki Tolkiena, około 1905 roku. Tolkien, już jako nastolatek zainteresowany łaciną i językiem anglosaskim, uznał go za ciekawy i chętnie uczestniczył w zabawie. Jedynym zachowanym fragmentem Animalic jest przykładowe zdanie podane przez Tolkiena w "The Monsters and the Critics" : Pies słowik dzięcioł czterdzieści, czyli "dupa z ciebie".

Wydaje się, że Animalic był raczej niezgrabnym językiem, na pewno nieracjonalnym było, bardzo częste zastępowanie krótkich słów takich jak "to" lub "jest" długimi "dzięcioł", "hipopotam" czy "słowik". Prawdopodobnie była to tylko gra, mająca na celu zamaskowanie przekleństw, ale jako pierwsza próba stworzenia "nowego języka" jest również częścią historii języków Śródziemia.

Krótko o twórcy języka

John Ronald Reuel Tolkien (1892 – 1973)

Angielski pisarz i filolog. Jako autor powieści Władca Pierścieni , której akcja rozgrywa się w mitycznym świecie Śródziemia, stał się jednym z prekursorów współczesnej literatury fantasy.
Jest autorem wielu opowieści rozgrywających się w mitycznym świecie (Hobbit, Władca Pierścieni, Silmarillion) oraz kilku krótkich form, opowiadań.
Opublikował ponad 100 prac z dziedziny filologii i literatury dawnej. Znał ponad 30 języków, głównie wymarłych, germańskich i celtyckich.

Już od wczesnego dzieciństwa wykazywał zainteresowanie językami, co w późniejszych latach przyczyniło, się do wyboru studiów lingwistycznych.

Twierdził, iż Mitologia Śródziemia została stworzona jako tło dla wymyślonych przez niego języków.  

Wstęp - elen síla lúmenn' omentielvo!

Stworzyłam ten blog, by ułatwić dostęp do efektów mojej pracy długoterminowej, w której postaram się zgłębić kwestię "Języka elfickiego" stworzonego przez J.R.R Tolkien'a. Nie będzie to poziom akademicki, do którego mi jeszcze daleko, aczkolwiek mam nadzieje na stworzenie pewnego rodzaju historii powstania, działania tego języka widzianej od strony zwykłego fana, bez szerokiej wiedzy lingwistycznej, ale z workiem pełnym zainteresowania.